Dürtüsel fobiler, özellikle obsesif kompulsif nevroz (takıntılı düşünce ve davranış bozuklukları) kapsamında yaygın olarak görülen bir psikolojik semptomdur.
Dürtüsel Fobi Nedir?
Dürtüsel fobi, kendine veya başkalarına zarar verme korkusu ile karakterize edilen, irrasyonel ve engellenemez bir kaygı durumudur.
Dürtüsel Fobi Yaşadığınızı Nasıl Anlarsınız?
Bazı dürtüsel fobiler, istemsiz ve rahatsız edici düşünceler içermesi sebebiyle kolayca fark edilir. Kişi, bu düşünceleri korku, dehşet ve suçluluk duygusuyla karşılar.
Ancak bazı dürtüsel fobiler fark edilmeden kalabilir, çünkü birey bunları rasyonalize ederek normal kaygılar olarak yorumlayabilir. Örneğin, araba kullanırken bir kaza yapma korkusu, sadece güvenli sürüş bilinci olarak algılanabilir ve bu yüzden bir fobi olduğu gözden kaçabilir.
Dürtüsel Fobi Belirtileri
Dürtüsel fobiler, farklı içeriklere sahip olabilir:
Başkalarına zarar verme korkusu (örneğin, birisine saldırmak, bir çocuğu düşürmek, birini yanlışlıkla yaralamak).
Kendine zarar verme korkusu (intihar düşünceleri olmadan aniden kendine zarar vereceğini sanma).
Kontrolü kaybetme korkusu (bir anlık öfke ile bağırmak, hakaret etmek veya şiddet uygulamak).
Zarar verici sözler söyleme korkusu (istenmeyen veya utanç verici sözler sarf etmek).
Dürtüsel fobilerin çok çeşitli olması, onların teşhis edilmesini zorlaştırabilir.
Dürtüsel Fobiler Neden Oluşur?
Diğer birçok psikolojik semptom gibi, dürtüsel fobiler de çözümlenmemiş içsel çatışmaların bir yansımasıdır.
Bu takıntılı düşünceler, kişinin farkında olmadığı içsel bir çatışmanın işaretidir ve ancak psikoterapi sürecinde anlaşılabilir ve çözümlenebilir.
Dürtüsel Fobilerin Kökeni
Dürtüsel fobiler tek bir nedene bağlı değildir. Çoğu zaman, çocukluk döneminden itibaren bilinçdışında bastırılan düşüncelerle bağlantılıdır. Bu bastırılmış düşünceler, genellikle duygusal çatışmalar ve çelişkili duygularla ilişkilidir.
Dürtüsel Fobiler ve İlaç Tedavisi
Bazı ilaç firmalarının iddialarının aksine, dürtüsel fobiler için spesifik bir ilaç tedavisi bulunmamaktadır.
Dürtüsel fobiler, beyne kendiliğinden gelen düşünceler oldukları için, yalnızca psikoterapi yoluyla bu düşüncelerin kökenindeki bastırılmış unsurlar açığa çıkarılarak tedavi edilebilir.
Bir şifreli mesaj gibi düşünülebilecek bu semptomlar, bilinçdışında gizlenen anlamları çözümlenene kadar tekrar eder. Bu nedenle, psikoterapinin amacı, bu rahatsız edici düşünceleri bastırmak yerine açığa çıkarmak ve onların kökenini anlamaktır.
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) Egzersizleri Dürtüsel Fobilere Çözüm Olur Mu?
Bazı psikolojik teknikler, rahatsız edici düşüncelerden kaçınmayı ve onları bastırmayı amaçlar. Örneğin, kişinin dikkatini farklı bir noktaya yönlendirmesi için:
Zihinsel egzersizler yapması (başka şeyler düşünmek, pozitif imajlar oluşturmak),
Günlük aktivitelerine odaklanması (liste yapma, işlere yoğunlaşma),
Fiziksel aktivitelerle meşgul olması (spor yapmak, nefes egzersizleri).
Ancak bu teknikler gerçek bir tedavi sağlamaz, çünkü semptomun kaynağına inmek yerine sadece yüzeyde bir rahatlama sağlar.
Hatta, kaçınma stratejileri zamanla kendisi bir takıntıya dönüşebilir. Örneğin, bir kişi sürekli kaygısını bastırmak için nefes egzersizleri yapıyorsa, bu egzersizler zamanla zorunlu hale gelir ve kendisi yeni bir obsesyon kaynağı olabilir.
Bu nedenle, dürtüsel fobileri kalıcı olarak çözmek için semptomların altında yatan bilinçdışı çatışmaların ele alınması gerekmektedir.
Dürtüsel Fobiler Nasıl Tedavi Edilir?
Sigmund Freud, dürtüsel fobilerin nasıl işlediğini ve nasıl tedavi edilebileceğini keşfeden ilk kişidir.
Serbest çağrışım yöntemi, bu tür rahatsızlıkların tedavisinde temel yöntem olarak kullanılır.
Bu yöntem, danışanın seans sırasında aklına gelen her düşünceyi söylemesini içerir. Düşünceler tabu, utanç verici veya rahatsız edici olsa bile, danışan onları filtrelemeden dile getirmelidir.
Bu süreç, bastırılmış ve bilinçdışı düşünceleri açığa çıkararak, dürtüsel fobilerin nedenlerini anlamayı sağlar.
Her ne kadar serbest çağrışım yöntemi başlangıçta zorlayıcı gelse de, zamanla kişinin obsesif düşüncelerini anlamasına ve bunlardan özgürleşmesine yardımcı olur.
Dürtüsel Fobileri Kim Tedavi Edebilir?
Bu soruya cevap vermeden önce, gerçek bir terapi ile semptomları bastırmaya yönelik teknikleri ayırt etmek gerekir.
Gerçek bir psikoterapi, semptomların nedenlerini ortaya çıkarır ve kalıcı bir iyileşme sağlar.
Kaçınma teknikleri (BDT, koçluk, meditasyon egzersizleri vb.), yalnızca geçici bir rahatlama sağlar ve semptomların farklı biçimlerde tekrar ortaya çıkmasına neden olabilir.
Bu ayrım göz önüne alındığında, dürtüsel fobileri tedavi edebilecek uzmanlar yalnızca serbest çağrışım yöntemi ile çalışan psikoterapistler ve psikanalistlerdir.
Psikanalist veya serbest çağrışım yöntemiyle çalışan bir psikoterapist:
Psikoloji veya psikiyatri eğitimi almış olmalıdır.
Psikanaliz veya serbest çağrışım yöntemine dayalı yıllarca süren yoğun bir eğitimden geçmiş olmalıdır.
Kendi psikanaliz sürecinden geçerek, bilinçdışı süreçlerle yüzleşmeyi deneyimlemiş olmalıdır.
Bir psikoterapist, kendi bastırılmış düşünceleriyle yüzleşmemişse, danışanını nasıl yönlendirebilir?
Bu etik kural, dürtüsel fobileri gerçekten tedavi edebilen uzmanlar ile sadece kaçınma tekniklerini öğreten kişileri ayırt etmemize yardımcı olur.
Sonuç: Dürtüsel Fobilerin Gerçek Tedavisi Psikoterapidir
Freud’un keşfinden bir asır sonra, dürtüsel fobilerin tedavisi hâlâ yanıltıcı ve yüzeysel teknikler ile gerçek psikoterapi arasındaki farkın göz ardı edilmesiyle tartışmalı bir konu olmaya devam etmektedir.
Eğer İstanbul’da dürtüsel fobileri tedavi edebilecek bir psikanalist veya psikoterapist arıyorsanız, serbest çağrışım yöntemine dayalı çalışan uzmanlarla iletişime geçebilir, güvenilir psikoterapi merkezlerinden randevu alabilirsiniz.
Commenti